Χάρις στο ερευνητικό πρόγραμμα ALMA(Atacama Large Millimeter Array) θα φτιαχτεί το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο. Θα αποτελείται από μια συστοιχία 64 γιγάντιων συνδεδεμένων ραδιοκεραιών - της περιοχής των μικροκυμάτων - 12 μέτρων η κάθε μία, που μπορούν να απέχουν μέχρι και 10 km μεταξύ τους. Αναμένεται δε, να κοστίσει κάπου ένα δισεκατομμύρια δολάρια.
Θα λειτουργούν ως ένα γιγαντιαίο συμβολλόμετρο - τηλεσκόπιο και ήδη έχει αρχίσει να χτίζεται στην περιοχή Chajnantor, σε ύψος 5.000 μέτρων, πάνω σε ένα από τα πιο αφιλόξενα και ξηρότερα μέρη της γης, στην έρημο Atacama της βόρειας Χιλής.
Πιστεύεται ότι το Alma θα αρχίσει εν μέρει να λειτουργεί το 2008, ενώ θα ολοκληρωθεί πλήρως το 2011. Τότε θα είναι το υψηλότερο αστρονομικό παρατηρητήριο του κόσμου.
Ο στόχος είναι να ανιχνευθεί η ακτινοβολία σε μήκη κύματος της τάξης του χιλιοστού αλλά και κάτω από αυτό, μελετώντας τους πρώτους σχηματισμένους γαλαξίες στο σύμπαν, την αστροχημεία των εξωηλιακών πλανητών καθώς και τις ψυχρές και γεμάτες αστρική σκόνη περιοχές του σύμπαντος, που δεν μπορούν εύκολα να μελετηθούν σε άλλα μήκη κύματος. Μέχρι τώρα οι αστρονόμοι είχαν λίγες ευκαιρίες να κάνουν παρατηρήσεις στην περιοχή αυτή.
Την περίοδο αυτή η Ευρώπη κατασκευάζει συγχρόνως ένα δορυφορικό τηλεσκόπιο, το FIRST ή Herschel (ετοιμάζεται να πετάξει το 2007), στην περιοχή των υπέρυθρων ακτίνων, που θα κάνει μερικά πράγματα που το Alma δεν μπορεί να κάνει. Αλλά το Alma θα είναι πιο ευαίσθητο χάρις τις 64 κεραίες του. Έτσι θα μπορεί να ανιχνεύσει πολύ εξασθενημένες πηγές ενώ θα είναι σε θέση να χαρτογραφήσει με πολύ ακρίβεια.
Το ερευνητικό πρόγραμμα ALMA είναι το μεγαλύτερο, το περισσότερο συναρπαστικό και σημαντικό αστρονομικό επίγειο πρόγραμμα των προσεχών χρόνων, ενώ θα δώσει αρκετές ερευνητικές ευκαιρίες για τη νέα γενεά των επιστημόνων από όλο τον κόσμο.
Το πρόγραμμα αυτό είναι μια ισότιμη συνεργασία μεταξύ της Ευρώπης, των ΗΠΑ και του Καναδά, μετά από τη συγχώνευση δύο σημαντικών προγραμμάτων ραδιοαστρονομίας της περιοχής χιλιοστομέτρου - την Ευρωπαϊκή Μεγάλη Νότια Συστοιχία και την Αμερικανική Συστοιχία Τηλεσκοπίων. Η AURA αποτελείται από 36 εκπαιδευτικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ που έχουν σε λειτουργία τηλεσκόπια. Η απόφαση του κεντρικού οργάνου της ομοσπονδίας να προσχωρήσει στο project του Caltech δημιούργησε αναταραχή και αντιδράσεις στο εσωτερικό της αφού κάποια από τα 36 μέλη της συμμετέχουν ήδη σε ανταγωνιστικές προσπάθειες. Τα μέλη αυτά υποστηρίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για να αποφασίσει η ομοσπονδία με ποιον από όλους θα συνεργαστεί και θα πρέπει να αφήσουν τον χρόνο να εργαστεί ώστε όταν οι προσπάθειες των ομάδων έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο να μπορεί να γίνει εκτίμηση για το ποια προσπάθεια είναι η πιο φιλόδοξη και πιο κοντά στην πραγματοποίηση της.
Θα λειτουργούν ως ένα γιγαντιαίο συμβολλόμετρο - τηλεσκόπιο και ήδη έχει αρχίσει να χτίζεται στην περιοχή Chajnantor, σε ύψος 5.000 μέτρων, πάνω σε ένα από τα πιο αφιλόξενα και ξηρότερα μέρη της γης, στην έρημο Atacama της βόρειας Χιλής.
Πιστεύεται ότι το Alma θα αρχίσει εν μέρει να λειτουργεί το 2008, ενώ θα ολοκληρωθεί πλήρως το 2011. Τότε θα είναι το υψηλότερο αστρονομικό παρατηρητήριο του κόσμου.
Ο στόχος είναι να ανιχνευθεί η ακτινοβολία σε μήκη κύματος της τάξης του χιλιοστού αλλά και κάτω από αυτό, μελετώντας τους πρώτους σχηματισμένους γαλαξίες στο σύμπαν, την αστροχημεία των εξωηλιακών πλανητών καθώς και τις ψυχρές και γεμάτες αστρική σκόνη περιοχές του σύμπαντος, που δεν μπορούν εύκολα να μελετηθούν σε άλλα μήκη κύματος. Μέχρι τώρα οι αστρονόμοι είχαν λίγες ευκαιρίες να κάνουν παρατηρήσεις στην περιοχή αυτή.
Την περίοδο αυτή η Ευρώπη κατασκευάζει συγχρόνως ένα δορυφορικό τηλεσκόπιο, το FIRST ή Herschel (ετοιμάζεται να πετάξει το 2007), στην περιοχή των υπέρυθρων ακτίνων, που θα κάνει μερικά πράγματα που το Alma δεν μπορεί να κάνει. Αλλά το Alma θα είναι πιο ευαίσθητο χάρις τις 64 κεραίες του. Έτσι θα μπορεί να ανιχνεύσει πολύ εξασθενημένες πηγές ενώ θα είναι σε θέση να χαρτογραφήσει με πολύ ακρίβεια.
Το ερευνητικό πρόγραμμα ALMA είναι το μεγαλύτερο, το περισσότερο συναρπαστικό και σημαντικό αστρονομικό επίγειο πρόγραμμα των προσεχών χρόνων, ενώ θα δώσει αρκετές ερευνητικές ευκαιρίες για τη νέα γενεά των επιστημόνων από όλο τον κόσμο.
Το πρόγραμμα αυτό είναι μια ισότιμη συνεργασία μεταξύ της Ευρώπης, των ΗΠΑ και του Καναδά, μετά από τη συγχώνευση δύο σημαντικών προγραμμάτων ραδιοαστρονομίας της περιοχής χιλιοστομέτρου - την Ευρωπαϊκή Μεγάλη Νότια Συστοιχία και την Αμερικανική Συστοιχία Τηλεσκοπίων. Η AURA αποτελείται από 36 εκπαιδευτικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ που έχουν σε λειτουργία τηλεσκόπια. Η απόφαση του κεντρικού οργάνου της ομοσπονδίας να προσχωρήσει στο project του Caltech δημιούργησε αναταραχή και αντιδράσεις στο εσωτερικό της αφού κάποια από τα 36 μέλη της συμμετέχουν ήδη σε ανταγωνιστικές προσπάθειες. Τα μέλη αυτά υποστηρίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για να αποφασίσει η ομοσπονδία με ποιον από όλους θα συνεργαστεί και θα πρέπει να αφήσουν τον χρόνο να εργαστεί ώστε όταν οι προσπάθειες των ομάδων έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο να μπορεί να γίνει εκτίμηση για το ποια προσπάθεια είναι η πιο φιλόδοξη και πιο κοντά στην πραγματοποίηση της.
Το μεγαλύτερο πάντως επίγειο τηλεσκόπιο που βρίσκεται στην κορυφή του του Mauna Kea στη Χαβάη και έχει διάμετρο δέκα μέτρα φέρει την υπογραφή του CalTech και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Το τηλεσκόπιο αυτό βρίσκεται σε λειτουργία από το 1993 και μάλιστα ο καθηγητής Ellis και οι συνεργάτες του τα τελευταία δύο χρόνια μελετούν το τηλεσκόπιο προκειμένου να αναπτύξουν ένα σχέδιο κατασκευής ενός ανάλογου τηλεσκοπίου που θα έχει την τριπλάσια διάσταση. Βέβαια στη θεωρία ακούγεται σχετικά απλό αλλά στην πράξη δεν είναι και τόσο. Αρκεί να αναφέρουμε ότι το εν λειτουργία τηλεσκόπιο διαθέτει αντί για μονοκρυσταλλικούς καθρέπτες 36 εξάγωνα που είναι τοποθετημένα όλα μαζί ενώ το καινούργιο, σύμφωνα με την πρώτη μελέτη που εκπόνησαν ο Έλις και οι συνεργάτες του (ένα εγχειρίδιο 300 σελίδων), θα διαθέτει μερικές χιλιάδες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου